Nghệ An – mảnh đất Bắc Trung Bộ “non xanh nước biếc như tranh họa đồ” nhưng cũng nổi tiếng với thiên nhiên khắc nghiệt. Đây được biết đến là một trong những khu vực phải hứng chịu nhiều cơn bão nhất trong năm, kéo theo mưa lũ và sạt lỡ… Không chỉ có vậy, Nghệ An là nơi chịu ảnh hưởng lớn của gió phơn Tây Nam hàng năm (gió Lào), ảnh hưởng rất lớn tới sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân.

Tuy nhiên, ông trời không lấy đi của ai tất cả, một số sản vật ở đây được thiên nhiên ưu ái nên có chất lượng rất cao. Có thể kể đến một số đặc sản nổi tiếng như: Cam Xã Đoài, mực nháy, mực khô, cá thu Cửa Lò, lươn đồng, giò bê, tương Nam Đàn… Vậy vùng biển Quỳnh Lưu có đặc sản gì ngon? Hãy cùng Thủy sản Xứ Nghệ điểm qua một số sản vật nổi tiếng nơi đây nhé.

Cá trích biển Quỳnh

Cá trích – loại cá biển nhỏ con, nhiều xương và có giá cũng rất rẻ nhưng được người dân biển Quỳnh – Xứ Nghệ nâng tầm đặc sản. Không chỉ bởi chất lượng cá ở đây nổi bật hơn hẳn so với nơi khác mà còn đặc sắc đến từ cách chế biến. Cá trích Quỳnh Lưu có chất lượng cao, vị béo, thị ngọt, ăn nhiều không ngán. Đặc biệt, ngư dân nơi đây đã nâng tầm cá trích lên tầm cao hơn với sản phẩm cá trích nướng than hoa – được người tiêu dùng cực kỳ ưa chuộng.

Cá trích tươi được làm sạch, để nguyên vảy và nướng trên bếp than riu riu cho chín đều từ bên trong, trở đều tay chừng 10-15 phút là cá chín. Khi nướng cần chú ý nướng sao cho thân chín vàng đều, đuôi và vảy đều không bị cháy. Đặc biệt là cá trích phải nướng bằng than củi, đượm mà không khói, người nướng dùng quạt nan phe phẩy mới dậy mùi thơm, nếu nướng bằng bếp điện hoặc lò vi sóng sẽ giảm mất hương vị của cá.

Cá trích nướng thường được ăn kèm với rau sống, lá sung và bún hoặc bánh cuốn nóng. Nước chấm là bát nước mắm vắt vào vài giọt chanh và lát ớt tươi hoặc có thể là mắm tôm. Cá trích nướng vừa rẻ lại có vị bùi, béo ngậy nên bán rất chạy, ngon nhất là ăn cá khi vừa nướng xong còn nóng bỏng tay.

Cá trích có thể chế biến được nhiều món ngon đổi vị hàng ngày. Một số món ngon tiêu biểu như: cá trích kho mục xương, cá trích nướng than hoa, cá trích rán giòn, gỏi cá trích, canh lằng cá trích…

Tham khảo sản phẩm

• Cá trích tươi
• Cá trích nướng

Mực biển Quỳnh

Nhắc đến đặc sản biển Quỳnh, không thể bỏ qua các loại mực biển. Mực nháy, mực khô, mực sim trứng, mực lá…đều có chất lượng cực cao. Có thể nói mực Nghệ An nói chung, mực Quỳnh Lưu nói riêng luôn nằm trong top những nơi có mực ngon nhất Việt Nam. Đặc biệt, ngày 8/9/2017, “Mực khô Quỳnh Lưu” đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu.

Có thể nói, nổi bật nhất trong nhóm sản phẩm từ mực chính là mực khô. Mực khô Quỳnh Lưu có vị ngọt đậm riêng biệt, độ mặn vừa phải, không lẫn cát, được ưa chuộng khắp trong và ngoài nước, là hải sản chủ lực của huyện. Đặc sản mực khô Quỳnh Lưu rất thích hợp để làm quà biếu bởi giá trị cao, dễ sử dụng. Mực biển Quỳnh chính hiệu dày thịt, vị ngọt đặc trưng, thơm mùi nắng phơi vừa đúng độ. Nhai miếng mực khô nướng dai ngọt, nhấp ngụm bia mát lạnh ngồi nhâm nhi với bạn bè ngày hè không gì có thể tuyệt vời hơn.

Nếu muốn thưởng thức món mực tươi ngon nhất, giữ được hương vị tự nhiên nhiều nhất thì mực nháy chính là gợi ý dành cho bạn. Mực nháy là mực ống tươi sống vừa đánh bắt, chủ yếu bằng phương pháp câu nên giữ được chất lượng tốt nhất. Do vừa mới câu, mực còn sống, lớp da nhấp nháy ánh lân tinh nên được người dân gọi là “mực nháy”.

Mực nháy có rất nhiều cách chế biến và thưởng thức. Bạn có thể chần sơ qua nước sôi rồi chấm với mù tạt hoặc hấp chín với chút bia và vài nhánh sả rồi chấm nước mắm ớt gừng. Ngoài ra, món mực nháy nướng cũng rất ngon, mực nướng vừa thơm vừa giòn và ngọt chấm với tương ớt hoặc muối tiêu chanh.

Tham khảo sản phẩm

• Mực nháy
• Mực khô

Cá thu

Cá thu nằm trong danh sách tứ phẩm “chim, thu, nhụ, đé” – là 1 trong 4 loài cá có chất lượng thịt đứng đầu của vùng biển nước ta. Cá thu có kích thước lớn, trung bình nặng 3-4kg mỗi con, chắc thịt, hương vị rất thơm ngon – phù hợp với người lớn và trẻ em. Cá thu có hàm lượng dinh dưỡng cao, chứa nhiều omega 3 và khoáng chất, thường dùng để bồi bổ tăng cường sức khỏe, bổ sung dinh dưỡng cho người mới ốm dậy hoặc trẻ nhỏ. Các món ngon từ cá thu rất hấp dẫn và dễ ăn, là món đưa cơm hoặc đổi vị bữa ăn hàng ngày.

 

Ở Nghệ An, cá thu thường được khai thác quanh năm nhưng chính vụ từ tháng 9 đến tháng 3 năm sau – là thời điểm cá có chất lượng cao nhất. Cá thu có nhiều cách sơ chế, thông thường nhất là cắt khúc cấp đông hoặc phơi 1 nắng trước khi đến tay người tiêu dùng. Ngoài các cách sơ chế trên, bà con ngư dân Xứ Nghệ còn nâng tầm sản phẩm với đặc sản cá thu nướng than hoa có hương vị thơm ngon đặc trưng.

Để nướng cá thơm ngon, ngư dân phải dùng thứ than hoa đượm mà không khói. Trước tiên, cá thu mua về phải cắt khúc với độ dày vừa phải, từ 1-1,5cm. Để chọn được cá thu tươi ngon, nên chọn những con cá mắt lồi, trong suốt, mang cá màu đỏ hồng, dính chặt với hoa khế, không nhớt không có mùi hôi. Sau khi cắt khúc, rửa sạch cá, để ráo rồi xếp cá vào vỉ nướng. Trước khi nướng, phải nẹp 2 thanh tre vào 2 mặt cá để tránh việc cá bị dính vào vỉ nướng. Khi nướng phải lật đều tay, đến lúc cá săn lại và chuyển sang màu vàng là được.

Cá thu nướng bằng than hoa bảo quản được rất lâu do đã được nướng chín, dễ vận chuyển, không tẩm ướp các loại hóa chất phụ gia nên ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Nếu không muốn ăn ngay cũng có thể để dành và chế biến các món ăn khác. Nếu có dịp du lịch Nghệ An, mời bạn ghé qua biển Quỳnh thưởng thức đặc sản cá thu để cảm nhận hương vị biển nơi đây.

Tham khảo sản phẩm

• Cá thu nướng
• Cá thu tươi cắt lát

Cá cơm

Cá cơm là một trong những đặc sản của vùng biển Quỳnh Lưu và Hoàng Mai – Nghệ An. Cá cơm có kích thước bé nhỏ nhưng hương vị thơm ngon rất đặc trưng. Thịt cá cơm rất ngọt và bùi, đặc biệt là cá cơm mờm. Các sản phẩm từ cá cơm luôn là sản phẩm chủ lực của nghề đánh bắt và chế biến thủy-hải sản vùng biển Quỳnh Lưu, Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An.

Theo các ngư dân, cá cơm là loại cá được đánh bắt quanh năm nhưng mùa khai thác cao điểm nhất là từ tháng 12 DL đến tháng 3 năm sau. Thời gian khai thác cá cơm thường ngắn ngày nên chi phí mỗi chuyến biển cũng ít hơn. Trung bình mỗi chuyến biển từ 3 – 5 ngày, ngư dân khai thác được 15 – 30 tấn cá.

Từ sản lượng khai thác cá cơm, hoạt động chế biến, hấp sấy, xuất khẩu cá cơm luôn tấp nập tại các cơ sở chế biến, tạo việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương. Ở Quỳnh Lưu hiện có hệ thống lò hấp, sấy có công suất hàng chục tấn mỗi ngày, vì vậy, lượng cá của ngư dân khai thác về nhanh chóng được thu mua tại chỗ. Cá cơm sau khi hấp sấy hoặc ướp gia vị phơi khô được đóng gói xuất khẩu sang các nước Trung Quốc và Malaysia, trong khi đó cá trỏng than chủ yếu được chế biến làm nước mắm.

Tham khảo sản phẩm

• Cá cơm khô
• Cá cơm mờm

Nước mắm và các loại mắm tôm

Nhắc đến đặc sản biển Quỳnh thì không thể không đề cập tới nước mắm và các loại mắm tôm. Nghề làm mắm ruốc truyền thống xứ Quỳnh đã có từ rất lâu, nổi tiếng khắp trong và ngoài tỉnh. Nghề làm nước mắm có một đặc thù riêng là ai cũng có thể làm được, nhưng không phải ai cũng có thể làm ra được nước mắm ngon. Có thể nói, nếu ví nghề làm nước mắm là một nghệ thuật thì các ngư dân làm nước mắm chính là các nghệ nhân. Và ở Quỳnh Lưu có một địa phương đã nâng tầm sản xuất nước mắm lên tầm nghệ thuật như thế – đó chính là Làng nghề nước mắm Phú Lợi thuộc xã Quỳnh Dị.

Hàng trăm năm nay, người dân làng nghề Phú Lợi luôn tự hào về sản phẩm nước mắm đặc biệt của quê hương mình. Đó là một nghệ thuật mà các nghệ nhân nơi ấy đã dành trọn bao tâm huyết, đúc rút kinh nghiệm không biết bao nhiêu đời để tạo ra được hương vị đặc trưng như bây giờ. Đến nay, sản phẩm đã có mặt khắp trong nam ngoài bắc và được khách hàng rất ưa chuộng cho mỗi bữa cơm gia đình. Năm 2011, Làng nghề Phú Lợi được Cục Sở Hữu Trí Tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu.

 

Nước mắm Quỳnh Dị để càng lâu lại càng ngon, có màu vàng cánh gián sẫm và sánh đặc, khác hẳn với các loại nước mắm ở vùng miền khác. Nước mắm Phú Lợi khi đã chạm đầu lưỡi hơi tê tê, mặn mặn, nhưng khi đã nuốt thì lại đọng một vị ngọt dịu, đậm đà nơi cổ họng. Nhỡ mà có để rơi rớt một vài giọt thoang thoảng đâu đó quanh người thì cả 1 ngày trời cũng không thể làm tan đi cái mùi đặc biệt đó. Nếu có cơ hội nếm thử nước mắm – mắm tôm Quỳnh Dị, hẳn bạn sẽ phải rất ấn tượng về hương vị đậm đà giống như hồn cốt quê hương của thứ đặc sản dân dã này.

Kết

Trên đây là một số đặc sản nổi bật nhất của các địa phương ven biển huyện Quỳnh Lưu – tỉnh Nghệ An. Nếu có dịp đến Quỳnh Lưu, mời các bạn dừng chân thăm thú danh lam thắng cảnh, trải nghiệm du lịch biển Quỳnh, thưởng thức hải sản – đặc sản tươi ngon nơi đây. Đây chắc chắn sẽ là trải nghiệm tuyệt vời khiến bạn ấn tượng không bao giờ quên.